Bệnh tinh hoàn ẩn xuất hiện ở rất nhiều bé trai khi vừa mới sinh ra đời, và xuất hiện rất ít ở nam giới trưởng thành. Vậy đây là bệnh gì? Có nguy hiểm hay không? Phẫu thuật ở đâu uy tín và an toàn? Hãy cùng nhau tham khảo bài viết dưới đây để cùng nhau tìm hiểu nhé.
Tinh hoàn ẩn là gì?
Đây là tình trạng những tinh hoàn dừng lại trên đường di chuyển của tinh hoàn từ bụng xuống bìu trong thời kỳ bào thai. Những biểu hiện có thể nhận biết của bệnh này đó là: Tinh hoàn nằm trong ổ bụng, ở lỗ bẹn sâu, trong ống bẹn và ngoài lỗ bẹn nông.
Khi bước vào giai đoạn cuối của thai kỳ, khi các cơ quan cũng như tư chi của thai nhi đã phát triển một cách toàn diện, và trong khoảng tháng thứ 8 của thai kỳ, tinh hoàn hình thành trong bụng rồi thả qua ống bẹn và đi vào bìu. Tuy nhiên, nhiều trường hợp các bé trai có một hoặc cả hai tinh hoàn không di chuyển xuống bìu được gọi là tinh hoàn ẩn.
Nếu như trẻ mắc bệnh tinh hoàn ẩn ngay sau khi chào đời, đây không phải vấn đề đáng lo bởi vì tinh hoàn có thể tự di chuyển xuống bìu trước khi trẻ được 3 đến 6 tháng tuổi. Nếu trong 6 tháng đầu, việc di chuyển đó không có dấu hiệu gì, lúc này các phụ huynh nên đưa con đi điều trị.
Bệnh này rất dễ gặp đối với các bé trai bị rối loạn nội tiết tố, bị dị tật bẩm sinh hay cũng có thể do di truyền.
Nguyên nhân của bệnh tinh hoàn ẩn là gì?
- Suy giảm nồng độ hormone sinh dục nam giới: Nồng độ Testosterone bị suy yếu sẽ làm cho chức năng sinh dục của bé trai phát triển bất thường và gây ra bệnh tinh hoàn ẩn.
- Rối loạn chức năng vùng hạ đồi: Đây là một vùng trong não bộ giữ vai trò kiểm soát sự giải phóng hormone tuyến yên và vận chuyển máu đến đến cơ quan sinh dục, khi vùng hạ đồi bị rối loạn chức năng dẫn đến chức năng tuyến yên cũng bị suy giảm, và dẫn đến việc suy giảm chức năng của hệ thống sinh sản nam giới gây ra bệnh tinh hoàn ẩn.
- Sự ảnh hưởng của hormone Estrogen đến sự di chuyển tinh hoàn của thai nhi: Estrogen vô cùng quan trọng với nữ giới, là hormone tham gia trực tiếp vào quá trình thụ thai và mang thai của mẹ bầu. Nếu trong quá trình mang thai, mẹ bị rối loạn nội tiết tố nữ do sử dụng những loại thuốc có tác dụng ức chế hormone sinh dục nam thì các bé trai sinh ra rất dễ mắc bệnh tinh hoàn ẩn.
- Thiếu hụt nồng độ hormone androgen: Đây là loại hormone không thể thiếu cho các quá trình tăng trưởng, sinh sản và điều chỉnh chức năng của nhiều cơ quan trong cơ thể bao gồm đường sinh sản.Nếu thiếu hụt đi loại hormone này khiến cho sự phát triển chức năng tăng trưởng của thai nhi, chức năng sinh dục trẻ nhỏ bị suy giảm nhanh chóng.
- Dây chằng nối tinh hoàn và bìu phát triển bất thường: Dấu hiệu nhận biết đó là dây chằng quá ngắn, lệch lạc vị trí khiến cho tinh hoàn nằm lơ lửng trên đường di chuyển không xuống được tới bìu hoặc di chuyển không đúng hướng.
Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh tinh hoàn ẩn là ai?
- Trẻ sinh non: Đối với trẻ sinh chưa đủ tháng thì nguy cơ mắc bệnh tinh hoàn ẩn là 30 %, còn những trẻ bình thường nguy cơ mắc chỉ chiếm 3 đến 4 %.
- Trẻ sơ sinh cân nặng quá thấp: Hầu hết, những trẻ em sinh ra có cân nặng dưới 0.9 kg có nguy cơ mắc bệnh rất cao.
- Sản phụ trong giai đoạn thai kỳ sử dụng nhiều rượu bia, chất kích thích, thuốc lá, bị béo phì, tiểu đường thì nguy cơ con sinh ra mắc bệnh tinh hoàn ẩn cũng rất lớn.
- Hội chứng Down.
- Bố mẹ thai nhi làm việc trong môi trường nhiều chất độc hại.
Dấu hiệu nhận biết bệnh tinh hoàn ẩn là gì?
Tinh hoàn ẩn ở bé trai thường không nhìn thấy hoặc sờ thấy tinh hoàn ở trong bìu, còn nếu như không thể cảm nhận được ở bìu thì tinh hoàn có thể ở những vị trí sau:
- Bẹn: Là khi tinh hoàn đã di chuyển vào trong ống bẹn nhưng lại không di chuyển đến túi bìu.
- Bụng: Đây là vị trí rất phổ biến khi bé trai hay nam giới mắc bệnh tinh hoàn ẩn.
- Không có tinh hoàn: Đây là một dấu hiệu khi nam giới sinh ra với tinh hoàn hình thành vô cùng nhỏ.
Nam giới bị bệnh tinh hoàn ẩn sẽ có dấu hiệu như:
- Không sờ thấy tinh hoàn trong bìu, hay ở ống bẹn có khối u nổi lên.
- Bìu kém phát triển khi tinh hoàn ẩn cao.
Nam giới chỉ sờ thấy một bên tinh hoàn là do
- Tinh hoàn bị co rút: Tinh hoàn di chuyển lên xuống giữa bìu và bẹn, khi thăm khám lại dễ dàng trở lại xuống bìu, đây là biểu hiện bình thường của cơ bìu.
- Tinh hoàn ẩn: Tinh hoàn di chuyển trở lại bẹn và không thể dùng tay làm cho bìu xuống lại.
Tinh hoàn ẩn có nguy hiểm không?
Khi nam giới bị mắc căn bệnh này sẽ dẫn đến rất nhiều hệ luỵ khôn lường như đường ống sinh tinh rất nhỏ và mức độ xơ hoá tinh hoàn rất cao, làm suy giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, khiến nam giới có nguy cơ vô sinh rất lớn.
Nếu như nam giới bị tinh hoàn ẩn 1 bên thì vẫn có khả năng sinh con nhưng ở mức rất thấp, và tiềm ẩn nhiều nguy cơ ung thư tinh hoàn.
Còn nếu nam giới bị ẩn tinh hoàn cả 2 bên thì mức độ vô sinh lại cao bởi vì trong tất cả các xét nghiệm cho thấy kết quả không thấy tinh trùng khi nam giới bị ẩn tinh hoàn.
Đặc biệt, khi nam giới bị bệnh tinh hoàn ẩn sẽ gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ như:
- Nam giới sẽ không có khả năng sinh con, có nguy cơ ung thư tinh hoàn nếu như ẩn trong bụng trong thời gian dài nếu như không được chữa trị sớm.
- Xoắn tinh hoàn: Gây cảm giác đau đớn, khó chịu cho người bệnh và thậm chí nó có thể cắt đứt lưu lượng máu nuôi dưỡng đến tinh hoàn khiến tinh hoàn bị tổn thương, nặng nhất là bị hoại tử.
- Chấn thương tinh hoàn: Nếu tinh hoàn không nằm trong da bìu, tinh hoàn có thể bị tổn thương do áp lực từ xương mu.
- Thoát vị bẹn: Nếu tinh hoàn nằm ở bẹn có thể tạo ra một khe hở giữa vùng bụng và ống bẹn. Kẽ hở này càng lớn có thể làm một phần ruột bị đẩy vào háng.
Điều trị bệnh tinh hoàn ẩn
CHẨN ĐOÁN:
Lâm sàng:
Thăm khám vùng bẹn bìu
Bìu kém phát triển, tinh hoàn ẩn càng cao thì bìu càng kém phát triển. Tinh hoàn ẩn thể cao khi khám không sờ thấy tinh hoàn.
Cận lâm sàng:
- Siêu âm bụng, chụp cắt lớp vi tính ổ bụng hay nội soi ổ bụng là các phương tiện thăm dò từ thấp đến cao nhằm xác định chính xác vị trí của tinh hoàn ẩn.
- Xét nghiệm nhiễm sắc thể nên được tiến hành một cách hệ thống để phát hiện các trường hợp giới tính không xác định.
- Nghiệm pháp HCG là một nghiệm pháp được sử dụng để xác định xem tinh hoàn có hay không có trong trường hợp cả hai tinh hoàn đều không sờ thấy.
- Các xét nghiệm nội tiết tố: LH, FSH, Prolactine, Estradiol và Testosterone.
- Các xét nghiệm chỉ điểm khối u: aFP, b – HCG nên làm để phát hiện các trường hợp ác tính.
Nguyên tắc điều trị ẩn tinh hoàn
- Tinh hoàn ẩn có chỉ định phẫu thuật hạ tinh hoàn xuống bìu trong mọi trường hợp trừ tinh hoàn co rút.
- Phẫu thuật sớm để tránh teo tinh hoàn, hoại tử tinh hoàn do xoắn.
Điều trị trước phẫu thuật
Nội tiết (HCG) thường ít hiệu quả nhưng cải thiện tưới máu tinh hoàn sau mổ.
Điều trị phẫu thuật
Nguyên tắc phẫu thuật
- Tránh tổn thương mạch máu và ống dẫn tinh.
- Tinh hoàn nằm ở bìu sau mổ.
- Thời điểm phẫu thuật: lí tưởng là 1 tuổi (ngay sau 1 tuổi trong tinh hoàn ẩn sẽ giảm số lượng tế bào mầm, xuất hiện tế bào Leydig bất thường và xơ hóa quanh các ống sinh tinh, điều này sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh tinh về sau).
Kỹ thuật mổ
Tinh hoàn ẩn sờ thấy:
- Rạch da: đường nếp bụng thấp nhất vùng bẹn khoảng 2 cm.
- Tìm tinh hoàn: qua tổ chức dưới da, cân nông và cân cơ chéo ngoài tìm ống phúc tinh mạc và tìm tinh hoàn.
- Cắt dây chằng lái (dây chằng kéo bìu).
- Cột cắt ống phúc tinh mạc: tách mạch máu và ống tinh ra khỏi ống phúc tinh mạc càng cao càng tốt (cuống mạch đủ dài để đưa tinh hoàn xuống bìu); cột cắt ống phúc tinh mạc.
- Hạ tinh hoàn xuống bìu: dùng ngón tay tạo một đường hầm xuống đáy bìu; rạch da bìu khoảng 1,5 cm; tách da bìu khỏi cơ Dartos để tạo khoang chứa tinh hoàn; tạo một lỗ nhỏ qua cơ Dartos; dùng kìm qua lỗ nhỏ này vào đường hầm và kéo tinh hoàn xuống khoang vừa tạo; cố định tinh hoàn trong khoang bằng cách khâu hai mép thừng tinh với khe của cơ Dartos; khâu lại da bìu.
- Kết thúc: khâu lại cân cơ chéo ngoài; khâu cân nông và tổ chức dưới da; khâu trong da.
Tinh hoàn ẩn không sờ thấy: phẫu thuật nội soi hoặc mổ hở.
- Tinh hoàn teo: cắt bỏ.
- Cuống mạch không đủ dài để đem tinh hoàn xuống bìu:
- Hạ tinh hoàn đến mức thấp nhất có thể được và mổ thì hai để hạ tiếp.
- Kỹ thuật Stephens – Fowler: cắt rời động tĩnh mạch tinh, tinh hoàn được nuôi dưỡng nhờ các vòng nối động mạch ống dẫn tinh và động mạch từ dây chằng lái.
Điều trị sau phẫu thuật
- Phẫu thuật điều trị tinh hoàn ẩn trong ngày và không cần ở lại bệnh viện.
- Thuốc được kê sau khi xuất viện: kháng sinh và giảm đau.
- Hẹn tái khám.
Theo dõi và tái khám sau điều trị tinh hoàn ẩn
Theo dõi biến chứng
- Chảy máu, tụ máu, nhiễm trùng vết mổ.
- Teo tinh hoàn, tinh hoàn ẩn tái phát (tinh hoàn rút lại lên trên).
Tái khám
Sau 1 tuần, 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng.
Tinh hoàn ẩn là tình trạng tinh hoàn không nằm ở trong bìu và thường xuất hiện phổ biến ở trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi. Vậy nên cha mẹ cần phải theo dõi cẩn thận, nếu phát hiện bất thường cần đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế để điều trị. Đối với người trưởng thành cũng nên thường xuyên theo dõi sức khỏe sinh sản của bản thân bằng việc khám định kỳ 6 tháng/lần để kiểm tra bất thường. Việc điều trị muộn sẽ khiến chức năng sinh sản bị ảnh hưởng và dẫn đến nguy cơ cao bị vô sinh, ung thư tinh hoàn.
